• Τελείως ξερός, τελείως στεγνός

  • -Μόλις φύγαμι έπισα κούκουρους, ούτι πρόλαβα να πάου στου σπίκ'

  • ---

    -Γη βρύσ' ήντου ξιρή, κούκουρ, στρατζιά νιρό

Ετυμολογία: ιταλ. cucuzza (= κορυφή κωνική, πυρήνας καρπού) + έλα (κατάλ.)

1. Όμορφα κεντητά πετσετάκια που σκέπαζαν τα κουμάρια με νερό

2. καρπός του αγριόπευκου και της κουκουναριάς

• κολλ'βόζ'μου

• Ψωμάκια (υποκορ. της λέξης «κουλίτσια»)

• Αποκριάτικο παιχνίδι με κύρια αντικείμενα ένα δαχτυλίδι και μια πετσέτα

• Η στενή επαφή, το ερωτικό κόλλημα δύο ανθρώπων ή ζώων

  • -Τσ'είδαν κουλ'ταριά μέσ' του πουταμό!

  • ---

    -Οι σαλιάτς ήντας κουλ'ταριές - κουλ'ταριές.

• κουλταριά

• είδος θαλάσσιου οργανισμού που κολλά στις πέτρες της ακρογιαλιάς (εκλεκτός μεζές ούζου)

Ετυμολογία: τουρκ. kule = πύργος

• Εξοχική κατοικία, αγροικία

Ετυμολογία: τουρκ. kolay = η άνεση με την οποία εκτελώ μια εργασία, εύκολα, ευκολία

2. Πράγμα

   • -Φερι ένα κουλάγ' να ξιστυμπώσου του κιούνγκ'

   • ---

     -Μάζιψι τα κουλάγια σ' τσι διέβινι, λείψι απ' του τσιφάλι μ'

   • ---

     -Η Άγιους ήντου μεσ' ένα χάλασμα τσ' είχα πάγ' ούλα τα κουλάγια (δηλ όλα τα απαραίτητα πράγματα) τσ' άναβα πότι πότι του καντήλ'

3. Τρόπος, μέθοδος, ευχέρεια

   • -Πήρι του κουλάγ' = έμαθε τον τρόπο να κάνει κάτι.

   • ---

     -Κουλάγ' τουν έκανα του λαγό = βρήκα τον τρόπο να τον σκοτώσω, τον κατάφερα

4. Αιδοίο, πέος (στον πληθ. κουλάγια = ανδρικά γεννητικά όργανα)

   • -Έβγαλι του κουλάγι τ'ς στου μιγ'ντάν' τσι δε βαριέσι

   • ---

     -Πρόσιξι καλά, μη σ' ξιρζώσου τα κουλάγια σ'!

   • ---

     -Σφάλι (κλείσε) τα πουρτέλα σ', μπρουβαίρν' του κουλάγι σ'

• κολάι

Ετυμολογία: τουρκ.

• Συμμαζεύω

• Κάνω κάποιον κουλό

  • - Να κλαθούν τα χέρια σ' Σ'μέλ' φουνιά (να καταστούν ανάπηρα, να κοπούν)

Ετυμολογία: τουρκ. kullandı, αόρ. του kullanmak = χρησιμοποιώ, μεταχειρίζομαι

• Μεταχειρίζομαι, φέρνω βόλτα, κουμαντάρω

  • -Τα μυαλά που κουλανταρίζ'ς (με τα μυαλά που έχεις) ε μπρόκιτι να κάν'ς προυκουπή τσι χαΐρ.

• κουλαντρίζου

• κουλανταρίζου

Ετυμολογία: τουρκ. kılavuz = ο οδηγός σε μια πορεία

• Καβουράκι που προειδοποιεί το όστρακο να κλείσει ενόψει κινδύνου

• Μεγάλος κώλος.

  • -Ε βλέπ'ς μπρε που γέμ'σι ι γιαλός μας γυμνές β'ζάρις τσι κουλάρις, τσι λουγιάζουμι απ' κι γκόχ' κ' μακιού;. Α τσ' άσπρις φρατζουλάρις είνι.

• Μη στάξει και μη βρέξει

Ετυμολογία: κολέθρα και χολέδρα μτγν. (= υδρορροή)

• Ξύλινη υποδοχή σιταριού για άλεσμα σε αλευρόμυλο ή μεταλλική με δύο περιστρεφόμενες πέτρες για το σπάσιμο του ελαιοκάρπου και τη μετατροπή του σε πολτό (χαμούρ)

Ετυμολογία: κόλον + έντερον

• Το παχύ έντερο

• Mεγάλος κολιός (ψάρι)

  • -Λάτι δώστι μια δραχμάρα για να πάρτι μια κουλιάρα (φώναζε ο ψαράς του χωριού)

• Η άρμη από κολιούς, κάτι που είναι πολύ αρμυρό

  • -Κουλιάρμ' μπε είνι! Έ τρώγιτι του φαΐ

Ετυμολογία: λατιν. collega = συνάρχοντας, συμμέτοχος < colligo,colligere = συλλέγω, αθροίζω

1. Αυτός που καλλιεργεί ξένο κτήμα ή βόσκει ξένο κοπάδι και μοιράζεται τα παραγόμενα προϊόντα με τον ιδιοκτήτη, αυτός που δουλεύει με επαχθείς όρους σε ξένη ιδιοκτησία

2. Σύντροφος, ομοϊδεάτης, σ'νάφ' (βλ. λ.)

• Περιοχή με μικρές γούρνες γεμάτες νερό όπου έχτιζαν ένα ξενοτρόχαλο σπιτάκι που το σκέπαζαν με αστιβές και εκεί κρύβονταν οι κυνηγοί για να σκοτώσουν πέρδικες που πήγαιναν για νερό.

Ετυμολογία: κώλος + ουρά + δι (κατάλ.)

• Ο κόκκυγας αλλά και η ουρά του προβάτου

• Ο κολλημένος

  • -Στουν κοίχου κουλλ'μένους = πολύ φτωχός, σε δύσκολη θέση γενικά

• μτφ. ο ενοχλητικός άνθρωπος

• Μικρά ψωμιά που τα έψηναν στο φούρνο σε ταψιά, αφού προηγουμένως τα έβαζαν στην πινακωτή για να φουσκώσουν. Τα άλειβαν με λάδι για να μην κολλάνε μεταξύ τους. Έθιμο πασχαλινό ή και σε γάμους.

1. Αποκριάτικο παιχνίδι (με ένα μαντήλι στο οποίο έδεναν ένα κόμπο)

2. Κουβάρι

   • -Τα ρούχα γίνκασ' κουλμπάτσ' = Λόγω του αέρα τυλίχτηκαν γύρω από το σχοινί όπου ήταν κρεμασμένα για να στεγνώσουν

• Είδος πλεούμενου με «καθρέφτη» (= ίσια σανίδα) στην πρύμνη

Ετυμολογία: κώλος + πανί

• Πανιά για να τυλίγουν τα βυζανιάρικα

• Η πίσω τσέπη του πανταλονιού

Ετυμολογία: κώλος + βαράω < μσν. βαρώ (= πιέζω με το βάρος μου)

• Αργοπορώ, καθυστερώ

1. Κολοβό σκυλί

2. μτφ. προσβλητική έκφραση

   • -Βρε του κουλουβό σλάρ, ντα πήγι τσι ποίτσι; (τι έκανε;)

• Είδος σιταριού χωρίς «ουρά»

Ετυμολογία: κώλος + κόπτω

• Σακατεύω, κοψομεσιάζω κάποιον από το πολύ φορτίο

• Σακατεύομαι, κοψομεσιάζομαι από το πολύ βάρος που σηκώνω

  • -Του τσβάλ' ήντου πουλύ βαρύ. Κουλουκόπκα!

• Σακατεμένος, κοψομεσιασμένος

• Αποκριάτικο παιχνίδι

Ετυμολογία: τουρκ. koulampara

• Κωλομπαράς (ενεργητικός ομοφυλόφιλος)

• Εξάρτημα του αλόγου όπου έδεναν τα λουριά του αραμπά

Ετυμολογία: κώλος + σέρνω

• Σέρνομαι με τον πισινό

Ετυμολογία: κώλος + αρχ. σφίγγω

• Στενοχώρια, τρεχάματα

Ετυμολογία: κώλος + σπογγίζω

• Κάτι άχρηστο, για πέταμα, συνήθως ένα παλιό ύφασμα (παλιόπανο) που το είχαν κρεμασμένο στο αποχωρητήριο του παλιού καιρού και που - ελλείψει χαρτιού - σκουπίζονταν μ' αυτό, αφού έψαχναν να βρουν ένα καθαρό σημείο του

• Η κολοκυθιά

Ετυμολογία: κώλος + φωτιά

• Η πυγολαμπίδα, το ασθενικό φως

• κουλ'ταριά

Ετυμολογία: τουρκ. kolku

• Σωματοφύλακες

• Στη φρ.:

  • -Σ'κών' τα κουλτούγκια = κάνει επίδειξη

Ετυμολογία: τουρκ. koltuk = πολυθρόνα

• Μασχάλη

• Κολλάω κοντά, ζητώ κάτι επίμονα και φορτικά, γίνομαι φορτικός για να επιτύχω τον σκοπό μου

  • -Κουλτσιάσατι πλιά!

1. Φυτό με λουλούδια που κολλάνε

2. μτφ. ο ενοχλητικός άνθρωπος (εκείνος που προσκολλάται σε άλλους)