• Εκκλησία

• Άνθρωπος επιπόλαιος, χωρίς τάξη

• Εικόνισμα

• Μαύρη πέτρα πάνω στην οποία ακόνιζαν τα μαχαίρια

• Επιτέλους, τελικά, όπως και νάχει

  • -Άκουμπετ, φκη α νέχ' κακά ξιτέλεια!

• Χοντρό ξύλο που βιδώνεται σε καθένα από τα δύο «πουδοστάματα» α) το «προυργίο», β) το «πρυμνιό», για να σιγουράρει τα «πουδοστάματα» ενός πλεούμενου και γ) σκορπιός

• Το γνωστό κριθαράκι (απόστημα με πύον κοντά στις βλεφαρίδες)

  • -Έβγαλι μιαν ακρίθα τσ ε μπουρεί ν' ανοίξ' του μάκι τ'!

• Κρίταμο, αρμυρήθρα (είδος χόρτου). Το κάνουν και τουρσί και το χρησιμοποιούν ως μεζέ στο ούζο

• Η ακρίδα

Ετυμολογία: τουρκ. aktamak = μεταφέρω

• Αχταρμάς, μπέρδεμα, ανακάτεμα, το πολύ βαθύ σκάψιμο ώστε το κάτω χώμα ν' ανεβεί επάνω και αντίστροφα

• αχταρντίζου

• αργαλιά

• λ'γαριά

• Κάθε τι που αλείφεται πάνω σε κάτι

• Ο δεμένος από τα πόδια

• Δένω τα πόδια του ζώου δυο - δυο μαζί (δεξιό ή αριστερό μπροστινό και πισινό) για να βραδύνω την κίνησή του, για ευκολότερο έλεγχό του

  • -Ύστιρα πήγα στου πιρβουλέλ' τσ' αλ'μπούτζουσα του γάιδαρου.

• αλπντζώνου

• Σχοινί ως μέσο πρόσδεσης των πλαϊνών συνήθως ποδιών των ζώων, για να βραδύνουν την κίνησή τους, για ευκολότερο έλεγχό τους.

  • -Σαμάρουσα π' λέγ'ς κ' γαϊδάρα τσι τσ' έβγαλα κ' αλ'μπούτζα

• αλπούντζα

Ετυμολογία: ελλιπώς + ανεβαίνω + τος (κατάλ.) > αλ'πανάβατους (με αρκτικό α, όπως ελαφρός > αλαφρός)

1. Ψωμί που δεν έχει φουσκώσει (ανέβει) αν έχει όλα τα υλικά επειδή οι κλιματολογικές συνθήκες δεν επέτρεψαν να γίνει η ζύμωση

2. μτφ. λέγεται και για ανθρώπους που είναι ακατάδεκτοι ή διαφωνούν μονίμως.

   • -Άστουν τουν αλ'πανάβατου!

• Λειχήνα προσώπου (εξάνθημα του δέρματος)

• Άνω-κάτω

  • -Ούλα ήντου αλαβάρντα μεσ' του νταμ.

• Τι κάνετε;

Ετυμολογία: τουρκ. alay = πειράγματα

• Αυτός που περιπαίζει, το πειραχτήρι

Ετυμολογία: τουρκ. alakbulak

• Άνω - κάτω ή όπω

  • -Άφ'σι του σπίκι τ'ς αλάκμπουλακ, τσι λιόντου μεσ' τσι δρόμ'!

  • ---

    -Πήρι φουκιά του σπίκι μ' τσ' έφ'γα αλάκμπουλακ

Ετυμολογία: τουρκ. alababa günü

• Ολόφωτο, στολισμένο με σημαίες

  • -Του χουριό είνι αλαμπαμπάγκιουνου = με όλα τα φώτα αναμμένα, στολισμένο με σημαίες

Ετυμολογία: τουρκ. alaca

• Βαμβακερό ύφασμα κατώτερης ποιότητας

• Αλείφω

  • -Ε μάνα, άλ'ψι του ψουμί μ'! Βάλι τσι κουμμάκ' τουλουμουκύρ'!

• Η κόλλα που βγάζουν τα δένδρα (κυρίως οι αμυγδαλιές). Την έγλειφαν σαν παστίλιες αντί για μαλακτικό του λαιμού

• Συχνάζω κάπου όπου περνάω πολύ καλά. Ίσως συνώνυμο του «αλεγρία» = εύθυμη διάθεση, κέφι

  • -Πάου στο χουριό μ' γιακί έφτου έχου αλέμ σαφά = περνάω καλά .

Ετυμολογία: μσν. αλεστικόν < αλέθω

• Τα αλεστικά, η αμοιβή του ιδιοκτήτη αλευρομύλου

• Σημείο του αλετριού από όπου κρατούσε (οδηγούσε) ο ζευγάς το αλέτρι

• Στη φράση:

  • -Έχ' αλεύρ' απλουμένου = είναι αδιάφορος/η, δε νοιάζεται.

• Αρρώστια που χτυπά τα καπνά

Ετυμολογία: αλήμων (= περιπλανώμενος, δυστυχής)

• Ο κακομοίρης, ο καχεκτικός, ο αδύνατος

Ετυμολογία: μσν. λελίσφακος < αρχ. ελελίσφακος

• αλίσφακας

• Που δεν τον έχει δει ο ήλιος

• Κρεμώδες γλυκό, φτιαγμένο από αλεύρι και ζουμί από βρασμένα σύκα, με λίγο βασιλικό ή τρισαγί ως μυρωδικό και πασπαλισμένο με ψιλοκομμένα αμύγδαλα ή καρύδια

• Αλεγράρισμα, ανεμελιά.

• Ανύπαρκτο αντικείμενο που έστελναν οι μητέρες τα παιδιά τους να ζητήσουν από κάποιον, ώστε να τα απασχολήσει και να μπορέσουν εκείνες να κάνουν τις δουλειές τους απερίσπαστες.

  • -Άμι σκη θειά σ' να φέρ'ς κουμμάκ' αλικό!

Ετυμολογία: τουρκ. alikomak = αναχαιτίζω, εμποδίζω, κρατώ

• Εμποδίζω π.χ. κοπάδι από πρόβατα να φύγει από το δρόμο που εγώ το οδηγώ αλλά και περί ανθρώπων και ομάδων από παιδιά προκειμένου να μπουν σε συγκεκριμένο χώρο

• Αυτός που κρατείται ή εμποδίζεται από κάποιον να κάνει κάτι ή να πάει κάπου

• Κακομοίρης, καχεκτικός

• Παμπόνηρος

• Αλεπού, μτφ. ο πονηρός σαν αλεπού

  • -Είνι φτός μια αλιπού! Έ τουν ξιγιλάς μι κίπουτα!

• Τοποθεσία όπου φωλιάζει, τρυπώνει η αλεπού

• Είδος κολλώδους χώματος (όπως η σημερινή πλαστελίνη). Πήρε το σχετικό όνομα από το ότι βρισκόταν σε παραθαλάσσιες περιοχές (αλς+πεδίον)

• Το κυνηγητό της αλεπούς

• Αρωματικό φυτό για αφέψημα-μέντα

• Ποσότητα σιταριού που έχει μεταποιηθεί σε αλεύρι στον αλευρόμυλο

• Αυτός που μεταποιεί το σιτάρι σε αλεύρι

• Αλεστός, αλεσμένος

• Αλισφακιά ή αλιφασκιά = η φασκομηλιά (φάρμακο κατά του πυρετού). Φρ.:

  • -Α τ' ψήσου τουν αλίσφακα τ' = θα τον ξεγελάσω

• αλήσφακας