Ετυμολογία: ιταλ. nettare = καθαρίζω

• Νετάρω, τελειώνω

• καμπανάρ'

1. Ξυπνώ

   • -Του μουρό νιώσι = ξύπνησε

2. Αντιλαμβάνομαι

Ετυμολογία: από το θέμα του αορ. του ρ. νιώθω και νιώνω (= καταλαβαίνω). Ένιωσα > νιώσμα

• Αίνιγμα

• Ξέρω, καταλαβαίνω

  • -Έ νουγά ντα τ' γίνιτι!

  • ---

    -Ντιπ ζο είνι. Έ νουγά κίπουτα!

  • ---

    -Τσι γι 'τοιμασίις μπρε ντα θα γέν'ς; Έ νώγας ν' ανοίξ' τα στραβά σ' προυχού πεις του ναι;

  • ---

    -Τσι μπάς τσ' ήντου καμιά παραρηξημιά; Τσ' όμουρφ' ήντου τσι ν'κουτσυαρά, τσί τ'ς δώκα'ς φτο τουν ζαλίκα που δε νώγα τ' άλαλα τ'ς μοίρας τ'!

Ετυμολογία: όνομα - ονόματα > νουμάκ'

• (μόνο στον πληθ)=τα άτομα

  • -Πόσ' νουμακοί ήνταν στου ξιφόρτουμα;

• Δίοδος τυφλού χωραφιού, μέσα από άλλο χωράφι.

• Το σπίτι ή το χωράφι έχει είσοδο από…….

  • -Απού πού νουμίζιτι του σπίκι σ' ;

• νεμπέκ'

• νιμπέκ'

• Νονά (ανάδοχος σε βάπτιση)

  • -Τούτου του σπίκ' είνι τ'ς νουνούς μ'»

• Υγραίνω

• Φρέσκος, βρεγμένος, αστέγνωτος

  • -Τα καμώματα τ' είνι νουπά

• Ενωρίς

• Ο νους

  • -Έχι του νου σ' στου φαΐ = πρόσεχε το φαγητό (να μην καεί κ.τ.λ.)

  • ---

    -Ε τόβαλι ι νους μ'= δεν το σκέφθηκα

  • ---

    -Βάλι μι του νους = σκέψου

  • ---

    -Νου εν έχου = είμαι αναστατωμένος από κάτι, δεν μπορώ να σκεφθώ

• νουφούσ'

1. Ευχάριστη γεύση, νοστιμιά

2. μτφ. χάρη

• Νότιος

Ετυμολογία: τουρκ.

• Πιστοποιητικό γέννησης

• νουσούφ

• Έρμος, κακόμοιρος, αναθεματισμένος

• υποκορ. της λ. «ντ'μπανιάρ'ς»

  • -Του ντ'μπανιάρκου του πουδάρ' πάλι πουνεί

• Ο πρησμένος (σαν τύμπανο)

• Τι

  • -Ντα ποίτσις; = τι έκανες;

• Μα τι ατυχία ήταν αυτή!

  • -Έμ ντα δα πλιά σι σένα έλαχι τούτου;

• Τι κάνεις;

Ετυμολογία: τουρκ. tavan

• Ταβάνι

Ετυμολογία: τουρκ. tevatür = διάδοση μιας είδησης από στόμα σε στόμα

• Ταβατούρι

Ετυμολογία: τουρκ. tava = τηγάνι

• Ταβάς. Είδος μικρού στρογγυλού ταψιού με χερούλια

• τάβλα

• Δαυλός. Χοντρό κούτσουρο για τζάκι.

Ετυμολογία: τουρκ. davul

1. Μεγάλο τύμπανο

2. μτφ. πρησμένος

3. Έκφραση αδιαφορίας, αναγκαστικής αποδοχής

   • -Νταβούλ'να γίν'ς = κάνε ό,τι θέλεις

   • ---

     -Νταβούλ' = ας είναι, τέλος πάντων

   • ---

     -Πρήστσι του χέρι τ' τσ' έγινι νταβούλ' = φούσκωσε πολύ

   • ---

     -Άμα σι πιάσου στα χέρια μ' α σι ποίσου νταβούλ' στου ξύλου = θα φας πολύ ξύλο (απειλή)

• Ζωηρός, δυναμωμένος, καλοθρεμμένος, σεξουαλικά ερεθισμένος βλ. και λ. «νταβραγκίζου»

Ετυμολογία: τουρκ. davrandı, αόρ. του davranmak = συμπεριφέρομαι, ενεργώ

1. Ξεκινώ να πάω κάπου με τα πόδια

   • -Νταβραγκίζου τσι σι μια ώρα ήμαν στου γιαλό!

2. Παίρνω τα πάνω, ζωηρεύω, δυναμώνω, είμαι γεμάτος ζωντάνια και κυρίως από σεξουαλικό οργασμό

   • -Να τρως μια χλιαριά μέλ' κάθι ταχτέρ να νταβραγκίζ'ς

   • ---

     -Είχα τσι του κούτ'λ'ου του ζ'γούρ' τσ' άργισι να νταβραγκίσ'. Μόλις τ' δώκα γκαμπόσα πόσ'κα, για ώρας πήρι φόρα

• νταβραντίζου

• νταβραγκίζου

Ετυμολογία: τουρκ. dayak =μικρός στύλος

1. Στήριγμα, αποκούμπι

2. Ξύλο (βέργα) που έμπαινε ως στήριγμα στη μία πλευρά του φορτίου του ζώου, μέχρι να φορτωθεί και η άλλη πλευρά

• βλ. λ. «νταγιαντίζου»

Ετυμολογία: τουρκ. dayanmak = στηρίζομαι, βασίζομαι

• Προκαταβολή ως ενίσχυση σε συνεταιρισμό ατόμων (π.χ. ο ένας βάζει το χωράφι και ο άλλος τη δουλειά. Ο πρώτος βοηθά τον δεύτερο προσωρινά και γίνεται ο συμψηφισμός στο τέλος)

Ετυμολογία: τουρκ.

• Επιφώνημα αγανάκτησης, φτάνει, δεν αντέχω άλλο

Ετυμολογία: τουρκ. dayandı, αόρ του ρ. dayanmak

• Στηρίζομαι, βαστώ, αντέχω

  • -Νταγιάντα κουμμάκ' να φουρτώσου (κράτα λίγο)

  • ---

    -Νταγιάντα τα μπε τα έρμα τα ζα (εμπόδισέ τα, κράτησέ τα)

  • ---

    -Ε, μπρε, πού νταγιαντίξαμι! (μέχρι πού φτάσαμε, αντέξαμε)

Ετυμολογία: αγγλ. denque = δάγκειος πυρετός

• Γρίπη

• Η άσχημη μυρωδιά και γεύση κυρίως των ελιών, του βουτύρου, του λαδιού και άλλων λιπαρών ουσιών.

Ετυμολογία: τουρκ. doğlı = ορεσίβιος ¸ dağ = βουνό

• Ψηλός, ογκώδης και συχνά άγριος άνδρας

• Αυτός που έχει άσχημη μυρωδιά και γεύση

1. Για αυτό

   • -Ντάητου, μ' πιτούσατι τόσις μέρις βουλαδιές, τσι γω του ζο εν ήπιρνα χαμπάρ';

2. Γιατί, για πιο λόγο

   • -Ντάητου τσ' εν ήρθις;

Ετυμολογία: τουρκ. dayma = πάντα

• Πληθώρα πραγμάτων

Ετυμολογία: ταϊφάς (= στράτευμα ατάκτων, εργατιά ενός κτηματία, τουρκ. taıfe = οικογένεια, φυλή, σωματείο

• Ομάδες εργασίας στα χωράφια

• Η μεγάλη κοιλιά

• Αυτός που έχει μεγάλη κοιλιά, ο χοντρός

• Με πολλές σκοτούρες στο μυαλό

• ταλαμουρχίζουμι

• Η ελονοσία